Als een (hoog)leraar ‘school maakt’ betekent dit dat er leerlingen zijn die zijn of haar werk voortzetten in dezelfde geest. Het woord ‘school’ verwijst hier dus niet naar een plaats of gebouw maar eerder naar een gemeenschappelijk streven. ‘School’ kan ook een plaats zijn waar leraren en leerlingen, in gesprek met elkaar, leren om te redeneren en te denken op een wijze die past bij een vakgebied.
Een school begint echter steeds meer te lijken op een plaats waar het lot van leerlingen wordt beslecht door toetsresultaten op vastgestelde leerdoelen en eindtermen. Deze leerdoelen en eindtermen hebben hun relatie met het vakgebied grotendeels verloren. Het zijn de didactische vermommingen van de wensen en eisen van het werkveld. Als je aan schoolgangers vraagt hoe het met ze gaat op school, ongeacht het schooltype, dan krijg je steevast te horen hoeveel punten ze hebben gehaald en hoeveel ze er nog moeten halen. Een school is niet meer de plaats waar je leert, maar waar je consumeert.
Als we niet opletten wordt de naam ‘leerling’ nog eens vervangen door ‘onderwijsconsument’ of ‘klant’, de naam ‘leraar’ door ‘onderwijsondernemer’ en de naam ‘school’ wordt wellicht nog eens vervangen door ‘onderwijsproductiebedrijf’. Dit alles met studiepunten als betaalmiddel.
De ultieme dooddoener uit onze taal, ‘meten is weten’, is doorgedrongen tot in de ziel van de samenleving en al helemaal in het onderwijs. Het begint er alle schijn van te krijgen dat op scholen en universiteiten het vermogen om zelfstandig te denken verdwijnt achter het regime van maat en getal.
Als ik op het display van een weegschaal het getal van mijn gewicht zie, wat weet ik dan? Als ik de behaalde studiepunten of diploma’s van iemand ken, wat weet ik dan? Als ik weet hoeveel jaar je over je school doet of hebt gedaan, wat weet ik dan? De wetenschapsfilosoof Karl Popper schreef ooit: “Feiten zijn gebaseerd op redeneringen, óók in de natuurwetenschappen.” Feiten zijn volgens hem dus niet gebaseerd op getallen. “Als we getallen wel als feiten presenteren, gaan die feiten de toekomstige werkelijkheid bepalen”, schreef de sociologe Christien Brinkgreve. Ik ben niet tegen meten en getallen, maar op steeds meer plaatsen leidt de dominantie van het getal de aandacht af van het verhaal achter de getallen. De aandacht voor het individuele verhaal van de lerende mens zèlf – die op de weegschaal staat, die de toets aflegt of die een diploma ontvangt – verdwijnt op steeds meer plaatsen uit het zicht. Getallen zijn heus wel wat is gemeten, maar is wat gemeten is ook waar? Als je een keer links en een keer rechts van een duif schiet, is de gemiddelde duif dood. Waar is eigenlijk die levende duif en wie trekt zich nog iets aan van levende duiven die niet zijn ondergebracht in een of ander gemiddelde?
Niemand weet waar en met hoeveel ze zijn, die enkele, ware, individuele, samenlevingsgezinde, vrije, willende en liefhebbende vogels. Ze komen in de statistieken niet voor. De rekenmeesters van het gemiddelde weten niet welke kant ze moeten opkijken om ze te kunnen tellen. Je herkent ze ook niet zo gemakkelijk omdat ze hun vleugels alleen uitslaan in elkaars buurt. Die buurt is ver buiten, hoog boven en diep onder het gemiddelde. Daar onder, boven en buiten, waar niemand ze ziet, scholen ze samen in dezelfde geest. Het schijnt wel zo te zijn dat waar dit soort dekselse duiven scholen, ook echt wordt geschoold. Dit laatste om de simpele reden dat dit soort vogels nu eenmaal school maken, zelfs als ze school gaan.
Comments are closed.
Neem dan vooral contact met ons op!
Pieter de Bondt
Diederick, je steekt me met je verhaal weer een riem onder mijn hart. En voor “school” lees ik steeds Zomerschool, ik kan er ook niets aan doen… We gaan onverdroten door met het zoeken, gedreven door een verlangen naar…. Er is iets los gemaakt , nee het was er altijd al, en door psycho synthese krijgt het voeding, krijgt het zoeken richting, geeft het zoeken voldoening, zoeken tussen de zoekers….. Dank weer voor je gedachten zo op de mooie zondag morgen. Pieter
Jeanette Stigter
Ik word er stil van..totally and utterly agree. Dankjewel! En zó onwijs veel zin in de zomerschool..over pe (punten!) gesproken…(:
Liefs, tot over een paar weekjes
Jeanette
Xandra Spiekman
Zojuist ben ik teruggekeerd van mijn zevende reis naar Florence, woonplaats van Roberto Assagioli de grondlegger van de psychosynthese’school’. Ik ken geen andere plek waar het zo voelbaar en tastbaar is dat er vele grote geesten hebben gewoond en gewerkt. Ik probeer me voor te stellen hoe het zou zijn als bijvoorbeeld Michelangelo, Da Vinci of Dante destijds onderworpen geweest zouden zijn aan een Cito-toets, hun ziel gedoofd in statistieken, feiten, cijfers en gemiddelden. Goddank hebben zij geleefd in een periode dat de homo universalis in hoog aanzien stond en goddank dat ik mijn schoolcarrière heb afgerond voor de introductie van de Cito-toets zodat ik me tot op de dag van vandaag ongestoord verder heb kunnen scholen.
Astrid
Zo waar Diederik, dank je!
Dus ouders, sta ook op en spreek de organisaties waar onze kinderen geschoold worden, aan. Help hen herinneren waarvoor zij doen wat zij doen. Net zo als psychosynthese ons steeds weer laat herinneren …..
Wilbrand Kuijt
Ik vloog even langs mijn schoolse nest. Het voelde vertrouwd, maar het paste niet meer. In de boom zaten veel van die dekselse duiven. Ik mag er 1 van zijn, dankzij het nest, waar ik graag af en toe bij terug kom.
Dank je Diederik dat ik even mocht landen…
Hartelijke groet, Wilbrand
Sandra Boeters
Mooi verhaal Diederik en ook de emotie die ik daarin hoor. Kinderen zijn zoveel wijzer dan het huidige schoolsysteem aankan. Het gaat mi gewoon niet werken als we kennis erin stoppen in plaats van een beroep te doen op zijn haar wijsheid, het vuur van binnen aan te wakkeren en het kind ECHT te zien in zn ontwikkeling. Dat vraagt voor iedereen die voor een groep staat, of het nu op school of de sportclub is een andere omgang. Het onderwijs systeem is gericht op prestatie en controle in plaats van de mens en vertrouwen. Waar is de balans tussen leren en kunnen zijn die je bent?!!
Ruud Coumans
Taal kent vele varianten. Cijfers behoren daar ook bij. Het zijn hypothesen en behoren bij de “as-if”-vorm. Het woord, de letter wordt ook gebruikt in de fysica. Taalvaardige sprekers gebruiken vaak eigen of andermans argumenten om gedachten overtuigend te laten lijken, alsof het waarheden zijn. Alle diersoorten, w.o. de mens, hebben hun eigen taal. Totdat deze kakofonie van geluid en getal verstomd door de dood. Het gedachtegoed gaat echter door en leidt tot nieuw geluid van de levenden. Een kwestie van ‘school maken’.
Ghislaine Bakker
Heel goed verhaal, maar is het wel een verhaal?j