Alphonse Mucha (1860-1939) was een Tsjechische kunstenaar die beroemd is geworden door zijn direct herkenbare stijl, waarin de zogenaamde Mucha-vrouw centraal staat. In zijn werk belichaamt de vrouw de wereldziel in menselijke gedaante en brengt zij, deels via verborgen en onbewuste archetypen, het inzicht over dat het universum welwillend is en dat het leven goed is.
Met een beetje verbeelding zien we al gauw dat hij op bovenstaande panelen de vier seizoenen gestalte heeft gegeven. In de psychologie van James Hillman wordt deze manier van het verbeelden van ‘oerbeelden’ in een persoonlijke vorm personifiëren genoemd. Personifiëren maakt het algemene persoonlijk. Aan de natuurverschijnselen wordt een levende ziel toegekend en zo worden ze tot psychische werkelijkheden die we in ons hart kunnen beleven. Werkelijkheden die gevoelens in ons oproepen en waar we een relatie mee aan kunnen gaan. Die we kunnen herkennen in ons eigen leven, in onze eigen ‘natuur’.
Zo treedt Lente met open vizier en een belofte van bloei aan haar borst gedrukt gracieus en vastberaden uit de sneeuw naar voren. Ze loopt recht op haar doel af. Er kan geen twijfel over bestaan, zij komt eraan. Voor deze kwetsbare kracht moet alles wijken.
Zomer is vol aanwezig en werkt in de wereld. Ze geniet van de overvloed van het hoogstaande rijpe graan en de uitbundig bloeiende bloemen. Ze is ín wat ze doet en gaat daarheen waar ze nodig is.
Herfst biedt haar vruchten aan, de oogst van het harde werken. Ze toont zich in haar mooie warme kleuren. Ze kijkt weemoedig, het is alsof ze gedag zegt. Maar er ligt ook een uitnodiging in haar blik.
Winter is in zichzelf gekeerd. Zij verhult zich in haar mantel van sneeuw, die ze dicht om zich heen trekt. Hier heeft ze haar beide handen voor nodig. Van onder haar kleed kijkt ze behoedzaam naar de wereld.
Ik vermoed dat we allemaal wel de gevoelens herkennen die in ons worden opgewekt als één van deze seizoenen zich aandient in ons leven.
De seizoenen zijn de openbaringsvormen van de scheppingsprincipes van de natuur. Oftewel, de natuur schept of ontwikkelt zichzelf met behulp van vier seizoenen. Alle vier seizoenen zijn in wezen tegelijkertijd aanwezig, maar ze zijn niet allemaal tegelijk op de voorgrond. Ze wisselen elkaar af. Er is een cyclus, een ritme, waarbinnen ieder haar eigen moment, aard en richting heeft. Hoe de natuur eruitziet heeft dus alles te maken met in welk seizoen ze zich bevindt. De natuur zelf is in alle seizoenen aanwezig en is nooit ‘af’.
Ditzelfde kunnen we zeggen voor de ontwikkeling van de menselijke natuur. Roberto Assagioli verwoordt het als volgt: “Ieder individu verkeert in een voortdurende ontwikkeling, is bezig te groeien en verwerkelijkt achtereenvolgens vele latente mogelijkheden.” Deze zelfverwerkelijking kent momenten van voltooiing en is tegelijkertijd nooit af. Elke tuin beleeft het begin en einde van seizoenen, het ‘tuinen’ zelf gaat door in alle seizoenen.
De vormgeving van de tuin is wel seizoensgebonden. Je moet een boom in de winter niet vragen om een blad te maken. Evenzo is een mens als het winter is in zijn leven niet productief.
Het eerste wat een tuinman dan ook wil weten is in welk seizoen hij in de tuin staat, dan pas weet hij wat er in de tuin nodig is. Hoe hij kan meewerken met het natuurlijke ritme.
We kunnen natuurlijk ook zelf de gevoelens en verschijnselen in ons leven bezien in het licht van de seizoenen. We kunnen opletten welk seizoen op dit moment in ons leven op de voorgrond is. Zo kun je bewust worden dat als je je blaadjes verliest of de vruchten van je arbeid bij je wegvallen, de herfst zich aandient in je leven. Als de uiterlijke vormen wegvallen of hun betekenis verliezen, val jij niet, maar is het tijd om naar binnen te keren.
Als we elk seizoen dat zich aandient kunnen ontvangen als een vriendin en luisteren naar wat ze ons te zeggen heeft, dan geeft ze ons aanwijzingen over hoe we met haar mee kunnen bewegen.
Neem dan vooral contact met ons op!
Gabe Bosma
dank Annemieke, wat een rijkdommen op de rij….
Ingrid Veldkamp
Ja dank je wel Annemieke, bijzonder zo’n inkijkje via die seizoenen van Alphonse Mucha, in voortschrijdend leven
Gerrie Kooijman
Prachtig je toelichting op dit bijzondere werk van Alphonse Mucha. Tja, de vier seizoenen van het leven die je allen op verschillende momenten in de tijd in je eigen leven ervaart. Het roept direct de vraag in mij wakker welk seizoen momenteel op de voorgrond is. Dank je wel voor dit geschenk.
Marie Lexmond
Annemiek, afgelopen zaterdag in ‘Nu te zien’, een programma over kunst, de aankondiging van de tentoonstelling over godinnen. In museum JAN. Er is ook werk van Mucha te zien. Maar dat is een tip.
Mooi stuk geschreven over de seizoenen van Michael en zijn verbeelding van de seizoenen, Annemie.
Marjolein van der Linden
Dank je wel Annemieke, wat een prachtige bespiegeling. Ik heb jouw tekst als inspiratie gebruikt en een “meditatie op de seizoenen in je leven” geschreven die ik vanmorgen, samen met de tekeningen van Alfonse Mucha heb gebruikt in een maandelijks contactmoment met Singapore. Het leverde een inspirerend en rijk gesprek op voor beide partijen!
W Kaas
Dag Annemieke,
wat een prachtige inspirerende tekst.
Zat jij vroeger op het Roland Holst College in Hilversum?