‘Ik geef me over’, betekende vroeger op het schoolplein dat je het knokpartijtje met een vriendje had verloren en wilde dat hij ophield met vechten. Vanaf dat moment stopte de strijd, je gaf elkaar een hand en ging over tot andere belangrijke zaken de relatie betreffende. Het was de winnaar toegestaan enige tijd te genieten van zijn behaalde triomf en het was aan de verliezer om duidelijk te maken dat hij z’n dag niet had. Om het evenwicht in de relatie terug te brengen, voorspelde de verliezer dat de volgende keer de rollen zouden zijn omgedraaid. De winnaar glimlachte dan minzaam en de verliezer had zijn gezicht gered.
Het kwam wel eens voor dat de vechtende partijen van geen ophouden wisten en zo’n vechtpartijtje dus uit de hand dreigde te lopen. Dan kwam uit onverwachte hoek een onderwijzer te voorschijn. Hij betrad het strijdperk, haalde de oververhitte jongetjes uit elkaar en bracht ze tot bedaren. Hij luisterde naar de beschuldigingen die wederzijds werden geuit; wie er was begonnen en wie de knokpartij had uitgelokt, wie het gevecht steeds probeerde te stoppen en wie maar doorging en natuurlijk wie vals had gespeeld en wie juist niet. Zoals ik het me uit de gesprekken die volgden herinner, zei de onderwijzer nooit dat er niet gevochten mocht worden. Wel wees hij er op dat je moet weten waar je aan begint en dat liefst degene waarmee je daaraan begint, dat ook weet (vooral bij meisjes, zei hij dan met een knipoog). Vals spelen, zo hield de meester de strijdende partijen voor, bederft de strijd in elke relatie. Bij vals spel kun je het strijdperk beter verlaten, omdat vals spel alleen maar verliezers voortbrengt.
De afgelopen tijd leek het wel alsof de hele wereld een schoolplein is vol ruziënde kinderen die van geen ophouden weten. Er lijkt ook niemand meer te zijn die het strijdperk durft te betreden om de vechtende partijen uit elkaar te houden. Sterker nog, het lijkt wel of strijden besmettelijk is. De strijd op het schoolplein wordt voortgezet in de lerarenkamer, tijdens de oudergesprekken, bij de onderwijsinspectie, op de ministeries, in de rechtbanken, bij de internationale organisaties en eindigt na heel lang praten uiteindelijk bij de Verenigde Naties. Intussen vallen er vele duizenden doden tijdens ruzies waarbij niemand van ophouden weet.
Strijd is zo oud als de wereld. Als je goed hebt opgelet bij aardrijkskunde, geschiedenis, biologie of zelfs bij eventueel ontvangen godsdienstonderwijs, dan weet je dat de gehele evolutie zich voltrekt middels strijd. Terwijl de technologische ontwikkeling anno 2014 zijn weerga niet kent, lijkt op het gebied van strijd de wereld te zijn blijven steken op het schoolplein van de basisschool. We weten dat daar de strijd pas stopt na overgave van één van de strijdende partijen. De geschiedenis leert ook dat met elke strijd die eindigt met een verliezer, de volgende vechtpartij is gegarandeerd. Daarbij kunnen de meeste mensen, door het gebrek aan kennis en inzicht op het gebied van de strijd, niet tegen hun verlies én niet tegen hun gewin.
In het licht van bovenstaande ben ik voorstander van de invoering van een lesmodule getiteld ‘De kunst van het strijden’, te beginnen in groep drie. Vanaf hun zesde levensjaar kunnen we de jongens en de meisjes op hun toekomst voorbereiden door ze te leren waarom tegenstellingen en strijd thuis horen in de ontwikkeling van de wereld en van het ‘menselijk’ leven. We kunnen ze onderwijzen over hoe en met wie je zoal ten strijde kunt trekken en hoe en met wie je dat beter niet kunt doen. Uiteindelijk kunnen we hen ook de noodzaak en vreugde doen inzien van het beginnen én van het beëindigen van de strijd.
Bovenal zouden we in elke lesbijeenkomst het bewustzijn activeren dat een waardige strijder de strijd niet eindigt met overgave maar deze juist vanuit overgave begint. Een strijder die vanuit overgave begint, creëert geen tegenstanders en maakt geen slachtoffers, omdat er niets te winnen of te verliezen valt. Zulke strijders binden de strijd aan om idealen te verwezenlijken en haasten zich niet. Zij putten hun inspiratie niet uit de verontwaardiging over de misstanden in de wereld maar uit het diepe verlangen om hun individuele bijdrage te leveren aan een wereld waar plaats is voor alles wat leeft. Het zijn de strijders die zich hebben overgegeven aan de noodzaak tot behoud van leven.
Neem dan vooral contact met ons op!
