Het gezin waarin ik als mensenkind opgroeide bestond uit zeven mensen. Vijf kinderen, een vader en een moeder. Zeven mensen, lid van dezelfde familie en toch allemaal verschillend. Ik heb inmiddels vier zonen, lid van dezelfde familie en toch allemaal verschillend. Ik woon samen met anderen in Nederland. Bewoners van hetzelfde land en toch allemaal verschillend. Ik heb met vele anderen allerlei opleidingen gedaan. Dezelfde opleiding en toch allemaal verschillend. Uiteindelijk ben ik psycholoog, psychotherapeut, psychosyntheticus en directeur geworden. Vele anderen ook. Dezelfde beroepen en toch allemaal verschillend. Ik vraag me af waarom ik dit eigenlijk zit te schrijven.
Het komt eigenlijk door die jongere collega, die ik laatst sprak. Hij heeft de afgelopen jaren als GZ-psycholoog gewerkt bij een GZ-instelling waar GZ-psychologen werken. Hij deed daar wat GZ-psychologen doen en kreeg betaald wat GZ-psychologen betaald krijgen. Hij moest wel steeds meer doen, zoals GZ-psychologen steeds meer moeten doen. Hij ging geleidelijk met steeds meer tegenzin naar zijn werk; hij was al eens naar een andere GZ-instelling vertrokken. Nu echter, werd het hem allemaal te veel. De bedrijfsarts vertelde hem dat hij een burn-out had en hij mocht naar huis. Zoals zovelen naar huis mogen als de bedrijfsarts zegt dat er sprake is van burn-out. Hij zei tegen de bedrijfsarts dat hij geen burn-out had en ook niet depressief was. Hij voegde daaraan toe dat hij het kon weten. Hij werkte immers op de volwassenafdeling van een GZ-instelling en was gewend om mensen met die klachten te behandelen. Toch moest hij naar huis van de bedrijfsarts.
Het komt eigenlijk ook door die aanslag op de Masjid Al Noor-moskee in Christchurch. Lees even langzaam: ‘Een Moskee in Christchurch’. Je zou willen dat Islam en Christendom ooit zo dicht bijeen zouden kunnen zijn zonder elkaar kwijt te raken of slachtoffer van geweld te worden.
Het komt eigenlijk ook door het NOS-journaal van een paar dagen geleden. In het nieuws werd de volgende mededeling gedaan: “Het Israëlische leger heeft een luchtaanval op de Gazastrook uitgevoerd. Die aanval was een reactie op raketten die volgens het Israëlische leger door Hamas vanuit Gaza op Israël zijn afgevuurd.” Wat de NOS in het journaal niet zegt – of schrijft op haar site – is dit: “Hamas heeft vanuit de Gazastrook met vier raketten een luchtaanval uitgevoerd op het centrum van Tel-Aviv. Om haar landsgrenzen en bevolking te verdedigen heeft Israël een luchtaanval uitgevoerd op de Gazastrook.” Volgens de NOS valt Israël aan en vuurt Hamas raketten af. Inmiddels weten we dat de aanval op het centrum van Tel-Aviv door lagere Hamas-leden is uitgevoerd, zonder medeweten van het Hamas-bestuur (zie de krant van zaterdag 16 maart) en hebben Israël en Hamas een staakt-het-vuren afgekondigd.
Ik kan nog wel even doorgaan met het beschrijven van gebeurtenissen, in en tussen mensen, die mijn aandacht trekken en waaraan anderen weer zo gemakkelijk voorbij gaan. Het zijn gebeurtenissen waarin ik een samenhang aanvoel. Ik begrijp die samenhang vaak niet en toch blijft dat gevoel zich opdringen. Ik kan met zo’n gevoel niet iets ‘doen’ zodat ik kan zeggen: ‘Aha, dat is het dus’.
Erg onwennig allemaal. Je voelt een soort beroering diep in jezelf en je weet niet waar, wat of wie die beroering veroorzaakt. Je snapt al helemaal niet waarom je die beroering niet zag aankomen. Omdat je geen visser bent, heb je ook nog nooit gehoord van de logica dat je het haakje met aas wel in het water kunt gooien maar niet in de bek van een vis. Terwijl je toch wil dat de vis in het aas zal bijten. Je duikt ook niet – om dat proces een handje te helpen – het water in om daar een vis te grijpen, daarvan de bek te openen en die vervolgens aan de haak te slaan, vlug naar je plaats op de kant te gaan en – terwijl je de dobber wild ziet bewegen – verheugd uit te roepen ‘Beet!’.
Hoeveel kennis van zaken je ook maar hebt, hoe goed je alles ook maar hebt gedaan om een gewenst resultaat te bereiken, hoe vaak het één ook maar heeft geleid tot het ander, wat ook maar de omstandigheden zijn waarin je je bevindt: Jij kiest je eigen reactie daarop. De geschiedenis geeft legio voorbeelden waaruit blijkt hoezeer mensen onder precies dezelfde omstandigheden zeer verschillend reageren. Diep in elk mens heerst het gigantische vermogen om van een gebeurtenis zelf de kwestie te maken die je verkiest. Dit alles onder het motto: ‘de omstandigheden heb ik niet altijd in de hand, mijn reactie daarop wel’.
Toch dringen protocollen, spreadsheets, algoritmen, politici en sociale media ons voortdurend gehoorzaamheid op aan allerhande collectieve kwesties. Het individuele verlangen om daarbij ook te kunnen gehoorzamen aan je eigen kwesties, wordt op steeds meer plaatsen verbannen naar de donkere diepte van de collectieve wanhoop en woede. De dichter Willem Kloos schreef dat het individu ertoe doet omdat kunst de allerindividueelste expressie is van de allerindividueelste emotie. Zonder het individu dus ook geen kunst. De psychiater Sigmund Freud schreef dat de kunst van de tijd en de pathologie van de tijd voortkomen uit dezelfde bron. Als de noodzaak van individuele expressie van individueel gevoel geïsoleerd raakt, verdwijnt kunstzinnigheid naar het donker en komt pathologie aan het licht. Deze pathologie zien we in families, in beroepsgroepen, in religies, in politieke partijen, in de sociale media en op het wereldtoneel als geheel. Bedenk hierbij dat pathologie net als kunst de allerindividueelste expressie is van het allerindividueelste gevoel. Dat maakt het verschrikkelijke drama in de moskeeën in Christuskerk wel duidelijk.
Als er iets waar is van bovenstaande dan zou er toch een oplossing moeten zijn voor de dodelijke kloof die kan ontstaan tussen je familie en jijzelf, tussen je beroepsgroep en jijzelf, tussen je geloof en jijzelf, tussen politiek en jijzelf, tussen procedures en jijzelf, tussen de wereld en jijzelf. Er zou toch een oplossing moeten zijn voor de dodelijke kloof die kan ontstaan tussen jou en jezelf?
Die oplossing vind je niet, bedenk je niet en wordt niet voor jou bedacht. Die oplossing ben je zelf. Niemand iets verwijten en jezelf aanvaarden in al je gedaanten, dat is de oplossing.
Comments are closed.
Neem dan vooral contact met ons op!
Petra
Dank je wel voor de kwestie op deze zondag. Mooie dag! Petra
van Rossum Diederik
Fijn om te horen Petra en dank voor je reactie. Jij ook mooie dag.
Rob Bregman
Je beschouwing heeft me geraakt en mij herinnerd aan de dierbare introductieweek psychosynthese die ik in de vorige eeuw heb genoten. Dankjewel Diederik, groet, Rob
van Rossum Diederik
Goeiemorgen Rob, dank voor je reactie op deze mooie zondag morgen. Goed om te horen dat je ervaring bij ons met psychosynthese nog ergens meeruist op de woelige baren van je leven. Zelfde kwestie, verschillende lezers. Het is me wat met dat zelf. ?
Gé Beaufort
Wat je ziet ben je zelf. Dank voor de her-innering daaraan Diederik
En je heldere duiding van de bron van pathologie en kunst; ten volle menszijn vraagt werk!
Diederik van Rossum
Hallo Gé, dank voor de reactie. Het is eigenlijk meer: “Je reactie op wat je ziet ben je zelf”. De uitspraak “wat je ziet ben je zelf”, verwijst naar een cursus van drie weekends die in april begint en wordt gegeven door Ingrid Veldkamp en Annemieke Wester. Kan ik je zeer aanbevelen als deze kwestie je aanspreekt.
pieter h.j. van breemen
“een moskee in Christchurch”. Wat een mooie wens om religies dichter bij elkaar te brengen.
Mooie reden om voor te bidden.
Groetend Pieter
Diederik
? Eens. dank voor je reactie Pieter.
Jan Huls
Als we nou eens beginnen met de verzuiling te stoppen, d.w.z. Alleen openbaar onderwijs (artikel 23 van de grondwet), openbare sportverenigingen etc.
Diederik
Dag Jan, dank voor je reactie. Het is niet eenvoudig om op de juiste wijze te reageren op diversiteit. De zoektocht naar het ene in het vele is al zo oud als de mens zelf en is nog steeds gaande in, om en tussen mensen. Ik heb de indruk dat die zoektocht ook nog wel even door zal gaan. De geschiedenis laat zien dat uniformiteit weer zo z’n eigen ongemakken met zich meebrengt. Oplossen is één ding, de bijbehorende ongemakken kiezen en aanvaarden is weer een ander ding. Fijne dag Jan.
Frans van de Goor
Je schrijft Diederik: “Erg onwennig allemaal. Je voelt een soort beroering diep in jezelf en je weet niet waar, wat of wie die beroering veroorzaakt.” Ken Wilber schrijft hierover in zijn “Een Beknopte Geschiedenis van Alles: “De Geest zelf in ons wordt uitgenodigd zelfbewust te worden, of zelfs, zoals sommigen zouden zeggen, bovenbewust. Diepte neemt toe van onderbewustzijn tot zelfbewustzijn tot bovenbewustzijn, op weg naar het eigen schokkende inzicht, volledig EEN met het stralende AL en wij ontwaken als die eenheid.”
Elke dag kan ik besluiten om het gehoorzamen aan het “moeten” los te laten en niet meer bloot te willen staan aan machteloosheid en verlies van autonomie. Compassie in plaats van onverschilligheid.
…….. “Ik ben niet wat mij is overkomen. Ik ben wat ik besloot te worden.”……..(C.Jung)
Heb een fijne zondag…………….
Hartgroet, Frans
Diederik
Ha die Frans, dank voor je reactie. Over innerlijke beroering en welk gezag daarin om aandacht vraagt is al veel gezegd en geschreven. Dank voor jouw toelichting daarop en blijf zelf vooral ook lekker doorschrijven. Zag net je laatste boek op het Instituut aankomen. Ik ben benieuwd. Fijne dag.
Marian Saarloos
Dank je wel, Diederik dat jij er nog enige samenhang in kunt aanvoelen, mooi gezegd en het raakt mij ook. Fijne zondag, groeten Marian
Diederik
Ha die Marian, dank voor je reactie. het is niet zozeer iets wat ik kan hoor. Het is meer wat ik voel! Mooie zondag en tot gauw, ergens.
Bregtje de Boer
Ik was graag naar de middag van de kwesties gekomen Diederik. Ook even weer terug op het oude honk 🙂 Ik lees de kwesties altijd met veel genoegen. Dankjewel!
Fijne zondag en hopelijk komt er een volgende keer met kwesties. Liefs, Bregtje
Diederik
Hi Bregtje, ik heb je inderdaad al lang niet meer gezien, maar ik houd je op afstand heus wel in de gaten hoor? Het was een mooie middag afgelopen donderdag met een zeer diverse grote groep kwestieuze types. Leerzame middag voor ons allemaal. Fijn dat de kwesties je aandacht nog steeds krijgen. Daar hoop ik dan altijd maar weer op als ik bezig ben. Alle goeds en ‘keep up the good work’.
Ineke Geerdink
Dank je wel Diederik voor hetgeen je hebt geschreven, ook al vroeg je bij het begin af waarom je het deed.
Je eindigt met: “Niemand iets verwijten en jezelf aanvaarden, dat is de oplossing”.
De gebeurtenissen volgen elkaar dagelijks op. Beroering; mooi woord eigenlijk met voor mij een dubbele betekenis bij al die gebeurtenissen. Je beroerd voelen en je geraakt voelen. Als jij en ik en vele anderen de oplossing zouden hebben zou de wereld er anders uitzien. Als gevoelens van onmacht en woede meer gedeeld zouden kunnen en we samen naar samenhang zoeken en deze aanvoelen, dan kan misschien we weg worden vrijgemaakt naar compassie in plaats van onverschilligheid zoals Frans van de Goor zo mooi beschrijft in zijn reactie. De oplossing ben je zelf door het kunstzinnige in jezelf in het licht te blijven plaatsen.
Diederik
Hi Ineke, leuk dat je meeleest. Woede is niet zozeer het probleem, maar haast. Machteloosheid is niet zozeer het probleem maar het onvermogen om te gehoorzamen aan innerlijk gezag. Delen van gevoelens is niet zozeer de sleutel maar de aanvaarding van de gevoelens. Jij en ik en vele anderen hebben een Zelf. Dat zelf zijn is de oplossing. Fijne zondagavond en tot een volgende keer.
Cara Goossens
Bij mijn nieuwe bril kreeg ik een brillen-poets-doekje. Tot mijn verbazing stond hier het volgende op: “when you invite every feeling that wants to come, to come, and you invite it to stay as long as it likes, then you will be happy for the rest of your life”. Zo ongeveer lees ik Diederik zijn oplossing. En zover kan ik meekomen. Maar dat ‘niemand iets verwijten’ is nog even een doorbijtertje. Wil jij mijn volgende brillen-poets-doekje schrijven D?
Mia Nijman Maarse
In de vergaande ontwikkelingen in mijn leven ‘blij’ af en toe een berichtje van jullie te ontvangen – dank daarvoor. Al de dingen die we doen leiden naar wat we gaan doen ….. gisteren met mijn studiegroep een lesdag dieptepsychologische ontwikkelingen en beeldwerk genoten.
Kwesties blijven een zoektocht door de ziel.
Hartegroet van mij, Mia.
Anne Reinerie - Kentie
Wat zou er van het debat over zijn gebleven, wanneer de partijleiders deze kwestie tot zich zouden nemen? Het gebeuren in Utrecht is het volgende voorval wat in jouw lijstje past.
Dank Diederik voor deze prachtige en inspirerende kwestie!
Diederik
Dag Anne, dank voor je reactie en fijn dat mijn woorden je hebben geïnspireerd. Tja, wat …..als?
Over het algemeen zou ik hopen dat op meerdere plaatsen wat minder advies wordt ingewonnen bij de spreadsheet-economen en wat meer bij diepte-psychologen. Aan de oppervlakte is tenslotte niets aan de hand, maar in de diepte des te meer. Geweren schieten niet, de mensen die ze vasthouden wel en als je een keer links en een keer rechts van de duif schiet is de gemiddelde duif dood.